Πρόβλεψη μεγάλων σεισμών μελετώντας τη «βροχή ηλεκτρονίων»

Έλληνες επιστήμονες, του εργαστηρίου Ηλεκτρομαγνητισμού και Διαστημικής στην Ξάνθη, ανακάλυψαν για πρώτη φορά διεθνώς, μεταβολές που προηγούνται αρκετές ημέρες πριν από μεγάλους σεισμούς. Όπως υποστηρίζουν οι Έλληνες επιστήμονες, μελετώντας τη «βροχή ηλεκτρονίων» στο ύψος του γαλλικού δορυφόρου DEMETER, με τον οποίο συνεργάζονται, παρατήρησαν ότι όταν η ηλεκτρονική καταιγίδα σταδιακά έχανε την έντασή της, ήταν θέμα χρόνου να εκδηλωθεί σεισμός.
Χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι οι πρόσφατοι καταστροφικοί σεισμοί στην Αϊτή, τη Χιλή, την Κίνα το 2009, αλλά και στην Ελλάδα, όπως στα Κύθηρα το 2006 (M=6,8 Ρίχτερ) και στην Ανδραβίδα το 2008 (Μ = 6,5 Ρίχτερ). Η επεξεργασία, ανάλυση και ερμηνεία των μετρήσεων του DEMETER γίνεται από το 2004 και οι παρατηρήσεις είναι πιθανό να ανοίγουν ένα νέο δρόμο στην έρευνα της πρόβλεψης των σεισμών.
Το πιο σημαντικό αποτέλεσμα από την έρευνα είναι μια χαρακτηριστική χρονική μεταβολή στην ένταση πρόσπτωσης ηλεκτρονίων από πολύ μεγάλα ύψη από τις ζώνες Βαν Αλεν προς την ανώτερη Ιονόσφαιρα. Η σταδιακή μείωση της «βροχής των ηλεκτρονίων» γίνεται έως και δέκα ημέρες πριν από το σεισμό, ενώ την ημέρα που γίνεται ο σεισμός, λίγες ώρες πριν το γεγονός, σημειώνεται η παύση της βροχής. Ο κρίσιμος χρόνος της παύσης, που θα μπορούσε να είναι μια «τελευταία προειδοποίηση», κυμαίνεται από περίπου 2 έως αρκετές ώρες πριν από τον σεισμό.
«Το φαινόμενο που παρατηρείται μοιάζει σαν μια ‘βροχή’ ηλεκτρονίων, που αρχίζει με αυξανόμενη ένταση αρκετές ημέρες πριν από τον σεισμό και στη συνέχεια γίνεται ηπιότερη, μέχρι που σταματάει απότομα: μετά ακολουθεί ο σεισμός. Προηγούνται αρκετά χαρακτηριστικά σήματα, αλλά το απολύτως κρίσιμο χρονικό διάστημα είναι όταν στην ανώτερη Ιονόσφαιρα και στις ζώνες ακτινοβολίας θα επικρατούσε ξαφνικά νηνεμία...» εξηγεί ο Γεώργιος Αναγνωστόπουλος, ιερέας και διαστημικός φυσικός, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχ. Υπολογιστών του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου, ο οποίος είναι ο υπεύθυνος του προγράμματος.
Σημειώνεται ότι είναι η πρώτη φορά που η επιστημονική προσέγγιση για την πρόγνωση των σεισμών προέρχεται από μετρήσεις στο διάστημα και όχι από τη Γη ή την ατμόσφαιρα.
O κύριος στόχος της αποστολής του DEMETER είναι η ανίχνευση ηλεκτρομαγνητικών σημάτων στον εγγύς διαστημικό χώρο στα 710 χλμ από την επιφάνεια της γης, που σχετίζονται με σεισμούς και άλλα φυσικά και ανθρωπογενή φαινόμενα, όπως είναι οι ηφαιστειακές εκρήξεις, οι κεραυνοί, τα «τσουνάμι» και η ανθρώπινη δραστηριότητα (πομποί ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, κυρίως στρατιωτικοί, για την πλοήγηση υποβρυχίων).
«Χρειάζονται πολλά ακόμη θεωρητικά θέματα να μελετηθούν και, επιπλέον, η ύπαρξη όχι ενός μοναδικού, αλλά ενός σμήνους μικροδορυφόρων, και μάλιστα με δυνατότητα real-time ανάλυσης των μετρήσεων, για να ελπίσουμε σε μια πολύ υψηλής βεβαιότητας πρόβλεψη» σημειώνει ο Γεώργιος Αναγνωστόπουλος και εκτιμά ότι, εάν υπάρξει ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας ερευνητικών ομάδων, ειδικών σε διαφορετικές μεθόδους ανάλυσης ηλεκτρομαγνητικών προσεισμικών σημάτων και πολιτική βούληση, μπορεί να επιτευχθεί μια ικανοποιητική πρόβλεψη τουλάχιστον μερικών ειδικών κατηγοριών μεγάλων σεισμών μέσα στα επόμενα χρόνια